Denizcilik mesleği dünyanın en zor 2. meslek grubudur ve içerisinde birçok zorluk barındırır. Bu zorluklardan biri de denizcilerin gemide yaşadığı psikolojik sıkıntılardır. Sosyal yaşamdan uzak olmak, ailenizden haber alamamak, aylar boyunca her gün aynı simaları görmek genel olarak birçok insanda depresyon, bunalım vb. psikolojik sorunlara neden olur ve denizciler bu sorunların oluşabileceği ortamlarda bir ömür sürdürürler.
Bütün denizciler gemiye çıkmadan önce sağlık kontrolünden geçer ve bu sağlık kontrolüne psikoloji testleri de dahildir ama bazen psikolojisi çok dayanıklı kişiler bile yıpranabilir. Yurt içinde ve yurt dışında yapılan çalışmalarda düşük uyku kalitesi, çevresel koşullar, stresli çalışma ortamı, sık liman ziyaretleri, çalışma sürelerinin fazla olması gibi faktörlerin gemi adamlarında yorgunluğa neden olduğu belirlenmiştir. Deniz kazaları da incelendiğinde büyük bir kısmının özellikle yorgunluk, dikkatsizlik ve stres kaynaklı insan hatalarının sonucu ortaya çıktığı görülmektedir. Bu da denizcilik sektöründe insan faktörünün ne kadar önemli olduğunu göstermektedir.
Bu kadar zorlu koşullarda çalışan gemi adamları ile yine denizcilik sektöründe karada çalışan personelin Psikolojik Belirti Tarama Listesi (SCL 90-R) kullanılarak psikolojik belirti düzeyleri ve SCL 90-R alt boyut ölçek puanları incelenmiştir. Ayrıca gemi adamlarının psikolojik belirti düzeyleri çeşitli demografik değişkenler açısından ele alınmıştır. Araştırmanın örneklemini 9 Şubat 2019-25 Nisan 2019 tarihleri arasında ulaşılan 292 gemi adamı ve 124 kara personeli oluşturmaktadır. Çalışmanın istatistik analizleri deniz hizmet süresi ve karada çalışma süresi 1 yıl ve üzeri olan erkek 269 gemi adamı ve 73 erkek kara personeli üzerinden yapılmıştır. Araştırma sonucu elde edilen verilerin analizi SPSS 22.0 paket programında, t test ve tek yönlü varyans analizi (one way anova) testi kullanılarak yapılmıştır. VII. Araştırma sonucunda gemi adamlarının, SCL 90-R genel belirti indeksi puanı ve somatizasyon, depresyon, fobik anksiyete alt boyut puanları denizcilik sektöründe çalışan kara personeline göre daha yüksek düzeyde olduğu tespit edilmiştir.
Elde edilen sonuçlara bakıldığında görülmektedir ki denizcilik sektöründe çalışan insanlar arasında gemide çalışanlar karada çalışanlardan daha çabuk ve daha kolay yıpranmakta ve psikolojik olarak daha fazla zorluk çekmektedir. Sonuçta böyle koşullar altında çalışmak kolay bir durum değildir ve birçok insan bu koşullarla karşılaşsa aynı sıkıntıları çeker. Bu etkinin azaltılması için; gemi limanda iken uygun olan durumlarda personelin limanlarda karaya çıkışının sağlanması ve bu imkanların arttırılması önerilebilir. Ayrıca denizcilere yıpranma payının geri gelmesi de çok önemli bir husustur.
Tarık KILINÇ
KAYNAKÇA
http://openaccess.cag.edu.tr/xmlui/handle/20.500.12507/1171#sthash.jzKFaF0p.dpbs
https://www.google.com/url?sa=i&url=https%3A%2F%2Fdargeb.com%2Ftag%2Fdenizci-psikolojisi%2F&psig=AOvVaw1K0wgOrr7_TWoN1MgjzOzJ&ust=1616159384567000&source=images&cd=vfe&ved=0CAIQjRxqFwoTCJCs1Yj1ue8CFQAAAAAdAAAAABAb
https://www.google.com/url?sa=i&url=https%3A%2F%2Fwww.marinedealnews.com%2Fonce-insanim-sonra-denizci%2F&psig=AOvVaw1K0wgOrr7_TWoN1MgjzOzJ&ust=1616159384567000&source=images&cd=vfe&ved=0CAIQjRxqFwoTCJCs1Yj1ue8CFQAAAAAdAAAAABAg
https://www.google.com/url?sa=i&url=https%3A%2F%2Fwww.denizcilikbilgileri.com%2Fgemi-adamlarinin-psikolojisi-degisti%2F&psig=AOvVaw1K0wgOrr7_TWoN1MgjzOzJ&ust=1616159384567000&source=images&cd=vfe&ved=0CAIQjRxqFwoTCJCs1Yj1ue8CFQAAAAAdAAAAABAl
